مبدل ها وسایلی هستند که در صنعت برای انتقال حرارت بین دو سیال به کار می روند. در ابتدا سعی می شود تا آنجا که ممکن است برای گرم کردن و سرد کردن جریان ها از خود سیال های موجود در فرآیند استفاده شود. بعد از حداکثر کردن میزان بازیافت حرارت در شبکه مبدل حرارتی بارهای گرمایشی و سرمایشی که از طریق بازیافت حرارت تامین نشده اند باید توسط سرویس های جانبی تهیه شوند. مکانیزم انتقال حرارت بصورت جابجایی و هدایت می باشد.
انتقال انرژی حرارتی از یک سیال به سیالی دیگر در صنعت توسط دستگاهی به نام مبدل حرارتی(Heat exchanger) صورت میگیرد.
در مبدل های حرارتی دو سیال با دمای متفاوت وجود دارد که این دستگاه شرایطی را فراهم می آورد تا تبادل گرما میان دو سیال برقرار شود. معمولاً مبدل های حرارتی به منظور خنک کردن سیال گرم و یا گرم کردن سیال با دمای پایین تر و یا هر دو، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مبدل حرارتی از طریق یک سطح واسط موجب انتقال انرژی میان دو سیال می شود. مبدل های حرارتی در صنایع مختلف از جمله نیروگاه های برق، پالایشگاه ها، صنایع پتروشیمی، صنایع غذایی و دارویی ، صنایع ذوب فلز، سرمایش ساختمان ها و غیره به صورت گسترده به کار می روند.
مبدل های حرارتی در دستگاه های مختلف نظیر دیگ بخار، مولد بخار، کندانسور، اواپراتور، تبخیر کننده ها، برج خنک کن، پیش گرمکن فن کویل، خنک کن و گرمکن روغن، رادیاتورها، کوره ها و ... کاربرد فراوان دارند.
تاثیر همزمان عواملی چون انتقال گرما و تحلیل افت فشار، برآورد ابعاد و کارایی و جنبه های اقتصادی، طراحی مبدل های حرارتی را تا اندازه ای پیچیده می‌کند.
مبدل حرارتی دستگاهی است که برای انتقال حرارت مؤثر بین دو سیال (گاز یا مایع) به دیگری استفاده می‌شود. از رایج‌ترین مبدلهای حرارتی رادیاتور خودرو و رادیاتور شوفاژ است و
در صنایع مختلف از جمله تهویه مطبوع، خودرو، نفت و گاز و بسیاری صنایع دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع مبدل های حرارتی در شرکت آرکا تجهیز صدر شامل:
مبدل حرارتی صفحه ای جوشی
مبدل حرارتی پوسته ولوله
مبدل حرارتی گسگت دار(واشردار)
مبدل حرارتی صفحه ای حلزونی
مبدل حرارتی لاملا
عموماً تجهیزات حرارتی در سیستم‌های فرآیندی مثل پالایشگاه‌ها به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
1)کوره (Furnace)
2)مبدل حرارتی (Heat Exchanger)
فرق کوره و مبدل حرارتی در منبع گرمایشی است، یعنی اینکه منبع گرمایشی در کوره سوخت‌های مایع و گازی است. در حالیکه در مبدل حرارتی منبع گرمایشی سیال گرم است.
در کوره با توجه به نوع منبع گرمایشی مکانیزم انتقال حرارت به صورت جا به جایی (Convection) و تشعشعی (Radiation) توأم است، حال آنکه مکانیزم انتقال حرارت در این مبدل فقط جا به جایی (Convection) است.
انتقال انرژی حرارتی از یک سیال به سیالی دیگر در صنعت توسط دستگاهی به نام مبدل حرارتی(Heat exchanger) صورت میگیرد.در مبدلهای حرارتی دو سیال با دمای متفاوت وجود دارد که این دستگاه شرایطی را فراهم می آورد تا تبادل گرما میان دو سیال برقرار شود. معمولاً مبدل های حرارتی به منظور خنک کردن سیال گرم و یا گرم کردن سیال با دمای پایین تر و یا هر دو، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مبدل حرارتی از طریق یک سطح واسط موجب انتقال انرژی میان دو سیال می شود. مبدل های حرارتی در صنایع مختلف از جمله نیروگاه های برق، پالایشگاه ها، صنایع پتروشیمی، صنایع غذایی و دارویی ، صنایع ذوب فلز، سرمایش ساختمان ها و غیره به صورت گسترده به کار می روند.مبدل های حرارتی در دستگاه های مختلف نظیر دیگ بخار، مولد بخار، کندانسور، اواپراتور، تبخیر کننده ها، برج خنک کن، پیش گرمکن فن کویل، خنک کن و گرمکن روغن، رادیاتورها، کوره ها و ... کاربرد فراوان دارند.
فرآوری غذایی مبل حرارتی
دسته بندی کلی صنعت فرآوری غذایی شامل محصولات لبنی(شیر،ماست،خامه،بستنی)، محصولات مخمر و تقطیر شده(آبجو،الکل)، آشامیدنی ها(آبمیوه،نوشابه های کربنات دار،چای ،قهوه) و میوه ها و سبزیجات فرآوری شده(پوره،خمیر،سس و مربا) میباشند.
در اینجا پاستوریزه نمودن احتمالاً به عنوان یکی از مهمترین فرآورده‌های شامل شده مد نظر خواهد بود. این فرآیند از نام لویی پاستور فرانسوی گرفته شده است که کشف نمود که ارگانیسم های ایجاد کننده فساد را می توان با قرار دادن در شراب و به کارگیری روال گرمایی در زیر نقطه جوش آنها غیر فعال نمود و بر این مبنا چنین فرآیندی به طور موثر در زمینه محافظت از شیر به کار گرفته شد و به عنوان یک عملیات پایه در فرآوری حجم وسیعی از محصولات شیری مورد استفاده قرار گرفت.
روال پاستوریزه سازی همچنین در اغلب فرایند های غذایی و آشامیدنی،مانند آبمیوه، رب گوجه فرنگی، خامه، آب پنیر، بستنی، آبجو، شراب و غیره لازم میباشند و مبدلها به طور فزاینده‌ای در اغلب این سیستم ها استفاده می شوند. علاوه بر این مبدل های حرارتی صفحه ای امروزی از کاربرد های متعددی در زمینه فراوری های غذایی بهره مند می باشند. از جمله مثال های متعارف در این مبحث رویه های سرمایشی و گرمایشی در مضامین پیش فرآوری و تخمیر، خشک سازی، مخلوط نمودن، قرز کردن، استریل سازی و همچنین تغییر فاز در آشپزی، تشکیل خمیر تبلور و پلیمریزاسیون می باشد.